Ulusarası Örgütler

Uluslararası Örgütler Hangileridir?
1. Kuzey Atlantik Örgütü (North Atlantic Treaty Organization) “NATO” Ülkeleri
2. Barış İçin Ortaklık “BİO” (Partnership for Peace “PfP”) Ülkeleri
3. Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması “AKKA” (Treaty on Conventional Armed Forces in Europe “CFE”) Ülkeleri
4. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı “AGİT” (The Organization for Security and Co-operation in Europe “OSCE”) Ülkeleri
5. Avrupa Birliği “AB” (European Union “EU”) Ülkeleri
6. Batı Avrupa Birliği “BAB” (The Western European Union WEU”) Ülkeleri
7. Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği “AGSK” (The European Security and Defence Identity “ESDI”)
8. Avrupa Güvenlik Savunma Politikası “AGSP” (European Security and Defence Policy “ESDP”)
9. Avrupa Serbest Dolaşım Örgütü (European Free Trade Association) “EFTA” Ülkeleri
10. Akdeniz Diyaloğu (Mediterranean Dialog) Ülkeleri
11. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı “KEİT” (Black Sea Economic Cooperation “BSEC”) Ülkeleri
12. Ekonomik İşbirliği Örgütü “EİT” (Economic Cooperation Organization “ECO”) Ülkeleri
13. İslam Konferansı Örgütü “İKÖ (Organization of the Islamic Conference “OIC”) Ülkeleri
14. Arap Birliği (Arab League) Ülkeleri
15. Şanghay İşbirliği Örgütü “ŞİÖ” (Shanghai Cooperation Organization “S.C.O.” Ülkeleri
16. Bağımsız Devletler Topluluğu “BDT” (The Commonwealth of Independent States “CIS”) Ülkeleri
17.GUAM Ülkeleri
18. G – 7 (Group of Seven) Ülkeleri
19. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development) “OECD” Ülkeleri
20. Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması (The North American Free Trade Agreement) “NAFTA” Ülkeleri
21. Asya Kaplanları (Asian Tigers) Ülkeleri
22. Dünya Ticaret Örgütü “DTÖ” (World Trade Organization “WTO”) Ülkeleri
23. Türkiye’yi “Dolaylı İlgilendiren” Diğer Önemli Örgütler

Birleşmiş Milletler

​ Birleşmiş Milletler 1945 yılında kurulmuş*tur. ABD İngiltere Sovyetler Birliği ve Çin’in ön*cülüğünde kurulan bu örgüt dünya barışı ve güvenliğini sağlamak için çalışmalar yapmıştır.

​ Birleşmiş Milletlerin amaçları arasında;

• Uluslararası ilişkileri pekiştirmek
• Ekonomik sosyal kültürel ve toplumsal sorunlar konusunda uluslararası işbirliği sağlamak.
• Uluslararası insan haklarının korunma*sında uzlaşmacı bir tavır sergilemektedir.

NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması)

​ 1949 yılında kurulan NATO uluslararası siyasi ekonomik ve önemli alanlarda işbirliğini ve dayanışmayı güçlendirmek için önemli çalışmalar yapmaktadır.

​ Belçika İngiltere Kanada Danimarka İtalya Portekiz Türkiye ABD Hollanda gibi devletler NATO’ya üyedir. Türkiye NATO’ya 1952 yılında girmiştir.

​ Dünya barışını korumak için dünyanın bir*çok yerinde önemli görevler üstlenmiştir.

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)

​ 1946 yılında kurulan UNESCO Birleşmiş Milletlere yardımcı bir kuruluştur.

​ Bu örgütün kuruluş amacı uluslararası alanda bilim kültür ve eğitim alanlarındaki sorunlara çözüm bulmaktır. Eğitim ve öğretimin dünya çapında yaygınlaştırılması bilgi ve iletişim alanlarında sosyal düzenlemeler uluslara*rası bilim ve teknolojik olanakların ortaya konması ortak kültür miraslarının korunmasında önemli çalışmalar yapmaktadır. Türkiye UNESCO’ya üyedir.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNİCEF)

​ 1946 yılında kurulan bu örgüt savaşların olumsuz sonuçları karşısında önlemler almak için önemli çalışmalar yapmaktadır.

​ Savaşlarla birlikte ortaya çıkan yoksulluk kıtlık sağlık sorunları beslenme ihtiyaçları gibi Konularda çocuklara yardım etmektedir. Bunun yanında yeni doğan büyümekte olan gençlerin sorunlarına da çözüm aramaktadır.

Avrupa Birliği (AB)

​ 1958 yılında Almanya Belçika Fransa Hollanda İtalya ve Lüksemburg’un Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) olarak kurmuş oldu*ğu bu birlik daha sonraları Avrupa Birliği (AB) adını almıştır.

​ İlk olarak kömür ve çelik alanlarında eko*nomik işbirliği şeklinde atılan adımlar daha sonra uluslararası ekonomik sanayi siyaset insan hakları ve dış politika çerçevesinde geliş*meye başlamıştır.

​ Avrupa Birliğine üye ülkeler kendi aralarındaki işbirliği ile hareket etmektedir. Eğitim bilim teknoloji sanayi alanlarında ortak fikirler ileri sürerek büyük gelişmeler sağlamışlardır.

​ Türkiye Avrupa Birliği üyesi değildir. Fakat tam üyelik için gerekli girişimlerde bulunmakta*dır.

Uluslar Arası Para Fonu (IMF)

​ 1944 yılında kurulan bu örgüt uluslar*arası ekonomik sistemin işlemesinde ortaya çı*kan sorunları çözmek ve ekonomik sıkıntı çe*ken devletlere kredi sağlamak amacı ile kurul*muştur.

​ Dünya Savaşı’ndan sonra birçok devlet ekonomik sıkıntılar çekmiştir. Bu sıkıntıları gidermek için maddi kaynaklara ihtiyaç duyan devletler bazı şartlar karşılığında IMF’den para almaktadır.

​ Türkiye ekonomik yardıma ihtiyaç duy*duğu için İMF’den ekonomik yardım almıştır.

​ Dışa bağımlı olmadan ekonomik planlar ortaya koymak için çağdaş bilim ve teknolojik gelişmeler üretim artışı kalkınma planları gibi konularda mali atılımlar yapmalıyız

D-8, Developing Eight (gelişmekte olan 8 ülke),

8 ülkeyi ifade eden bir kuruluş. Bu sekiz ülke Türkiye, İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya. Bu sekiz ülkenin REFAHYOL Hükûmeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde bir araya gelerek oluşturmuş oldukları bir organizasyondur. D-8 içinde yer alan ülkeler aynı zamanda İslam Konferansı Örgütü nün de üyeleridir. D-8 üyeleri, tabii kaynakları, kalabalık nüfusları ve potansiyel pazarlarından ötürü kendi bölgelerinde önemli konum arz etmektedirler.

​ Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen 6. D-8 zirvesinde, D-8 daimi Sekreteryasının İstanbul’da olmasına karar verildi. [1]. Bu karar 20 Şubat 2009 tarihinde imzalanan anlaşma ile resmiyet kazandılar [2]

Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması “AKKA” (Treaty on Conventional Armed Forces in Europe “CFE”) Ülkeleri
Avrupa'da konvansiyonel kuvvetlerin sınırlandırılması görüşmeleri. Görüşmeler ilk olarak Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nın Viyana'daki izleme toplantısında 1989 yılında gündeme geldi. 1987 Aralık ayında ABD ile SSCB arasında imzalanan orta menzilli nükleer füzelerin karşılıklı olarak imha edilmesini öngörüne INF Antlaşması (Orta Menzilli Nükleer Silahların Sınırlandırılması Antlaşması) gündeme konvansiyonel silahların indirimini de getirdi. Bu alandaki çalışmaların iki ülke yerine pakt arasında yapılması öngörüldü. Bu çalışma için 1975'ten bu yana konvansiyonel silahsızlanma görüşmelerinin merkezi olan Viyana seçildi. Görev yönergesinin 1989 Ocak ayında kabul edilmesi ile 9 Mart 1989'da "AKKUM" diye adlandırılan görüşmeler başladı.
Ermenistan, Azerbaycan, Belarus (Beyaz Rusya), Belçika, Bulgaristan, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Gürcistan, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Kazakistan, Lüksemburg, Moldova, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovak Cumhuriyeti, İspanya, Türkiye, Ukrayna, İngiltere ve ABD.
Not: Rusya, AKKA üyesi iken Kasım 2007 içinde AKKA’dan ayrıldığını bildirdi.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı “AGİT” (The Organization for Security and Co-operation in Europe “OSCE”) Ülkeleri

Avrupa’da güvenlik ve istikrar fikri, 1950’lerin ortasından itibaren Doğu Bloku tarafından ortaya atılan bir fikirdir. Almanya’nın bölünmüşlüğü ve Berlin sorunu soğuk savaş döneminde Avrupa’nın sınırlarını yasalaştırma girişimine neden olmuştur.

AGİT’in görevi doğu ve batı arasında çok taraflı bir müzakere ve diyalog forumu olarak belirlenmiştir. 1975’den 1990’a kadar AGİT, yeni yükümlülüklerin ele alındığı ve uygulamaların gözden geçirildiği bir dizi konferans ve toplantılar şeklinde devam etmiştir. 1990 yılında yapılan Paris Zirvesi soğuk savaş sonrası dönemde ortaya çıkan tehlikeleri karşılamayı amaçlayan bir kurumsallaşmanın başlangıcını işaret etmiştir.


Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği “AGSK” (The European Security and Defence Identity “ESDI”)

3-4 Haziran 1999 tarihinde Washington’da yapılan Zirve’de üzerinde anlaşmaya varılan hususlar daha sonraki zirvelerde dikkate alınmamıştır. Köln Zirvesi’ne karşı oluşan tepkilerden sonra karar mekanizmasında 15 AB tam üyesinin esas yetki ve sorumluluğa sahip olacağı bir çerçevede AB üyesi olmayan Avrupalı müttefiklerin “15+6” (Türkiye, Norveç, İzlanda, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti) tatmin edilmesi için çalışılmıştır. Türkiye başından beri AGSK’nin geliştirilmesi çabalarında BAB’daki kazanımlarının korunması ve daha da geliştirilmesi yanında yeni yapılanmada tam karar sürecine tam ve eşit katılımı mümkün kılacak bir yapılanmayı arzulamıştı.


Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı “KEİT” (Black Sea Economic Cooperation “BSEC”) Ülkeleri

Türkiye, Romanya, Bulgaristan Rusya Federasyonu, Ukrayna, Azerbaycan, Moldova, Gürcistan, Ermenistan, Yunanistan, Arnavutluk, Sırbistan.
Üyelik Başvurusu Yapan Ülkeler: GKRY, Karadağ.
Gözlemci Üyeler: Almanya, ABD, Belarus (Beyaz Rusya), Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hırvatistan, İsrail, İtalya, Mısır, Polonya, Slovak Cumhuriyeti (Slovakya), Tunus, ABD,

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı “EİT” (Economic Cooperation Organization “ECO”) Ülkeleri
Afganistan, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, Özbekistan.
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (veya Örgütü) “EİT”; Türkiye, İran, Afganistan gibi ülkeler tarafından kurulan ve Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla diğer Türk devletlerinin de dahil olduğu ekonomik örgüt. EİT’in üyeleri kültürel ve ekonomik alanda işbirliğini hedeflemektedir. 2015 yılına kadar serbest ticaret bölgesi olmak da hedefler arasındadır. Hedeflerinden bir diğer ise üyeleri arasında platform oluşturmaktır. Statü ve güç olarak büyümeye devam eden örgütün üyeleri arasında, 17 Temmuz 2003 tarihinde İslamabad’da ticaret anlaşması imzalanmıştır.

İslam Konferansı Örgütü “İKÖ (Organization of the Islamic Conference “OIC”) Ülkeleri

Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Azerbaycan, Bahreyn, Bengladeş, Benin Cumhuriyeti, Brunei, Burkina Faso, Kamerun, Çad, Comoros, Cibuti, Mısır, Gabon, Gambia, Gine, Gine Bissau, Guyana, Endonezya, İran, Irak, Ürdün, Kazakistan, Kuveyt, Kırgızistan, Lübnan Cumhuriyeti, Libya, Malezya, Maldivler, Mali, Moritanya, Fas, Mozambik, Nijer, Nijerya, Umman, Pakistan, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Suriye, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan, Yemen, Fildişi Sahilleri.
Gözlemci Üyeler: Bosna-Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Tayland, Rusya Federasyonu, KKTC.

Arap Birliği (Arab League) Ülkeleri
22 Arap ülkesinin üye olduğu milletler arası bir örgüt olan Arap Birliği; Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan, Suriye ve Yemen devletleri tarafından 22 Mart 1945’te kuruldu. Arap Birliğinin merkezi Kahire’dedir.

Bağımsız Devletler Topluluğu “BDT” (The Commonwealth of Independent States “CIS”) Ülkeleri
Azerbaycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna’dır.
Not: Baltık ülkeleri ve Türkmenistan, 25.8.2005’ten itibaren, Gürcistan Şubat 2006’dan itibaren BDT’nin tam üyesi değildir.

GUAM Ülkeleri
Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova
Yukarıda isimleri geçen ülkelerin baş haflerinden dolayı bu adı almıştır.

G – 7 (Group of Seven) Ülkeleri
Yediler Grubu (G-7), önemli sanayileşmiş ülkeler tarafından ekonomik politikaların koordinasyonunu sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir forumdur.
Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve ABD’den oluşmaktadır.
1975 yılındaki ilk zirve, ABD dolarının altın standardından ayrılması, petrol fiyatındaki aşırı yükseliş ve artan enflasyon ve işsizlik gibi sorunların yol açtığı 1970’li yılların başında dünyada yaşanan krize karşı önde gelen batılı sanayileşmiş ülkelerin tepkilerini koordine etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, ABD, Fransa, İngiltere gibi G-7 ülkelerinin pek çoğu da uluslararası ilişkilerde stratejik öneme sahip ülkeler olarak genel kabul görmüşlerdir.


Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development) “OECD” Ülkeleri

Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere, ABD, Avustralya, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Macaristan, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Polonya, Slovakya, Güney Kore.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü bazen de İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı şeklinde adlandırılan OECD, 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesi’ne dayanılarak kurulmuştur ve savaş yıkıntıları içindeki Avrupa’nın Marshall Planı çerçevesinde yeniden yapılandırılması amacıyla 1948 yılında kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün (OEEC) doğrudan mirasçısıdır. Örgütün tüzüğe bağlanmış amaçları şunlardır:
• Finansal istikrarın eşzamanlı olarak korunduğu üye ülkelerde ve hem de özellikle gelişmekte olan ülkelerde halkın yaşam standardının iyileştirilmesi, sürekli ve dengeli ekonomik gelişim sağlayan politikaya destek ve yardım, işsizliğin ortadan kaldırılması;
• Ekonomik genişleme politikasının uyandırılması ve sosyo-ekonomik eşgüdümlü gelişmenin desteklenmesi;
• Uluslararası yükümlülüklere uygun olarak çok taraflı ve ülkeler arasında ayrım gözetmeyen dünya ticaretinin geliştirilmesine destek verilmesi.
• OECD’ye üye veya bu örgüte üyelik talebinde bulunan ülkeler, sosyo-politik ve ekonomik yaşamda, aşağıda belirtilen üç ilkeyi vazgeçilmez değerler olarak benimsemişlerdir:
• Demokrasi;
• İnsan haklarına ve yurttaş özgürlüğüne bağlılık;

Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması (The North American Free Trade Agreement) “NAFTA” Ülkeleri

Kanada, ABD ve Meksika.
1 Ocak 1994’te yürürlüğe giren NAFTA kapsamında, söz konusu üç ülke arasındaki ticaret ve yatırımlar liberalize edilmiş, ilk kez yabancı şirketlere, anlaşma ülkelerini uluslararası tahkim kurullarında tek taraflı olarak dava etme hakkı tanınmıştır. 1994-2001 yıllarında yatırımcıların ABD, Kanada ve Meksika hükümetlerine karşı açtığı yüzlerce tahkim davası bulunmakta olup; bu davaların hemen hepsinde yatırımcılar kazanmış, devletler ise kaybetmiştir.

Asya Kaplanları (Asian Tigers) Ülkeleri

Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Güney Kore ekonomilerini kasteder.
Ayrıca Asya’nın Dört Küçük Ejderhası (Asia’s Four Little Dragons) olarak da bilinirler. Bu ülkeler ve bölgeler, 1960 ve 1990 yılları arasında yüksek büyüme oranları ve hızlı endüstrileşmeleriyle bilinirler. 21. yüzyılda, Asya'nın Kaplanları olarak bilinen bu ülkeler gelişmiş ülkeler kategorisine son derece yaklaşmışlardır. Bu dört ülkenin ekonomik politikalarındaki hedefler Japonya ve Çin ile aynı karakterdedir. Üyelerin ve bölgenin ortak özellikleri şöyledir:
• Zenginleşmiş endüstrileşmiş ülkelere ihracata odaklanmak
• Zenginleşmiş endüstrileşmiş ülkelerle ticaret dengesi
• Onyıllarca iki haneli büyüme rakamları
• Önceki yıllarda demokratik olmayan ve otoriter sayılabilecek rejimlere sahip olmaları
• Yüksek Amerikan sermayesi
• Yüksek oranda ekonomik özgürlük

Bu ülkeler 1997 finansal krizinden büyük oranda etkilenmişlerdir. Tayvan’da bu kriz sınırlı kalırken, Güney Kore bu krizde adeta sarsılmıştır. Ayrıca bu ülkelerin borsaları ve bonoları aşırı değerlidir. Yatırımcılar bu durumdan memnun değillerdir.

Dünya Ticaret Örgütü “DTÖ” (World Trade Organization “WTO”) Ülkeleri

151 üyesi bulunmaktadır.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal organıdır. DTÖ, hükümetlerin iç ticaret yasalarını ve düzenlemelerini nasıl yapacakları hususunda yasal bir çerçeve ortaya koymaktadır ve toplu görüşmeler ve müzakereler yoluyla ülkeler arasında ticari ilişkilerin geliştirildiği bir platformdur. 1 Ocak 1995’te kurulmuştur. Diğer Önemli Örgütler


Bağlantısızlar Hareketi (Non Aligned Movement “NAM”)

100’ün üzerinde üyesi vardır. Afrika Birliği (African Union “AU”): Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı kuruluştur. 1963 yılında kurulmuş olup, 2002’de bu adı alan örgütün temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve işbirliğini artırmaktır. Merkezi Addis Ababa’dır. Fas hariç Afrika kıtasında bulunan tüm ülkeler bu birliğe üyedir.